انتخاب روغن موتور مناسب برای دیزل ژنراتور، یکی از مهم ترین عوامل در تضمین عملکرد صحیح، افزایش طول عمر و جلوگیری از هزینه های سنگین تعمیرات است. روغن در موتور دیزل ژنراتور وظایف حیاتی متعددی از جمله روانکاری، خنک کاری، تمیز کاری و محافظت از قطعات در برابر خوردگی و سایش را بر عهده دارد. در این مقاله از نوآوران برق پارسیان، به بررسی جامع ویژگی های یک روغن ایده آل و نحوه انتخاب بهترین گزینه برای دستگاه شما می پردازیم.
عوامل کلیدی در انتخاب روغن دیزل ژنراتور
برای انتخاب صحیح ترین روغن باید به سه فاکتور اصلی توجه ویژه ای داشت .گرانروی (ویسکوزیته)، سطح کیفیت (استاندارد API) و نوع روغن (پایه معدنی یا سنتتیک).
گرانروی یا ویسکوزیته (Viscosity)
گرانروی به مقاومت سیال در برابر جاری شدن گفته می شود و مهم ترین مشخصه یک روغن موتور است. این شاخص با استانداردی به نام SAE (Society of Automotive Engineers) تعریف می شود. برای روغن های دیزلی معمولا از روغن های چند درجه ای یا مالتی‌گرید (Multi-grade) استفاده می شود که با دو عدد و حرف Wمشخص می شوند، مانند SAE 15W-40.
- عدد قبل از W مانند 15: نشان دهنده گرانروی روغن در دمای پایین (هنگام استارت سرد) است. هرچه این عدد کمتر باشد، روغن در هوای سرد رقیق تر بوده و سریع تر به تمام قطعات موتور می رسد.
- عدد بعد از W مانند 40:نشان دهنده گرانروی روغن در دمای کاری نرمال موتور (حدود ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد) است. این عدد باید به اندازه ای بالا باشد که روغن در دمای بالا فیلم پایدار خود را حفظ کرده و از قطعات محافظت کند.
توصیه عمومی: روغن SAE 15W-40 متداول ترین و بهترین گزینه برای طیف گسترده ای از شرایط آب و هوایی و انواع دیزل ژنراتورها در ایران است. برای مناطق بسیار سرد ممکن است استفاده از روغن 10W-30 و برای مناطق بسیار گرم، روغن 20W-50 طبق توصیه سازنده مناسب باشد.
سطح کیفیت و استانداردهای API
موسسه نفت آمریکا (American Petroleum Institute – API) برای دسته بندی کیفیت روغن های موتور، استانداردهایی را تعریف کرده است. برای موتورهای دیزلی، این استاندارد با حرف C شروع می شود. حرف دوم این کد، نشان دهنده سطح کیفیت و تکنولوژی ساخت روغن است و هرچه این حرف به انتهای الفبای انگلیسی نزدیک تر باشد، روغن از کیفیت بالاتری برخوردار است.
رایج ترین رده بندی های کیفی API برای دیزل ژنراتورها به ترتیب پیشرفت عبارتند از:
- API CF
- API CF-4
- API CG-4
- API CH-4
- API CI-4
- API CJ-4
- API CK-4
توصیه مهم: همواره به دفترچه راهنمای دیزل ژنراتور خود مراجعه کنید. سازنده دستگاه، حداقل سطح کیفی روغن مورد نیاز را مشخص کرده است. استفاده از روغنی با سطح کیفی بالاتر از توصیه سازنده بلامانع و حتی بهتر است، اما هرگز از روغنی با سطح کیفی پایین تر استفاده نکنید. برای موتورهای مدرن و جدید استفاده از روغن های با سطح کیفی API CI-4 به بالا ضروری است.
نوع روغن: مینرال، سنتتیک یا نیمه سنتتیک؟
روغن های موتور بر اساس روغن پایه به سه دسته اصلی تقسیم می شوند.
- روغن مینرال (Mineral): این روغن ها مستقیما از پالایش نفت خام به دست می آیند. قیمت آن ها ارزان تر است اما در برابر حرارت بالا و اکسیداسیون مقاومت کمتری دارند و نیاز به تعویض در فواصل زمانی کوتاه تری دارند.
- روغن سنتتیک (Synthetic): این روغن ها در آزمایشگاه و با فرآیندهای شیمیایی پیچیده تولید می شوند. آن ها دارای مولکول های یکنواخت و مهندسی شده هستند که باعث می شود مقاومت فوق العاده ای در برابر حرارت بالا داشته باشند، دیرتر اکسید شوند، خاصیت پاک کنندگی بهتری داشته و فواصل تعویض طولانی تری را فراهم کنند. قیمت این روغن ها بالاتر است.
- روغن نیمه سنتتیک (Semi-Synthetic): ترکیبی از روغن پایه مینرال و سنتتیک است که عملکردی بهتر از روغن مینرال و قیمتی مناسب تر از روغن سنتتیک کامل دارد.
کدام نوع بهتر است؟ برای دیزل ژنراتورهایی که در شرایط سخت، زیر بار سنگین و یا به صورت دائم کار (Prime) فعالیت می کنند، استفاده از روغن سنتتیک یا نیمه سنتتیک به دلیل پایداری حرارتی و طول عمر بیشتر، قویا توصیه می شود. برای ژنراتورهای اضطراری (Standby) که ساعات کارکرد کمتری دارند، روغن مینرال با کیفیت نیز می تواند گزینه قابل قبولی باشد.
نکات تکمیلی و توصیه های مهم
- همیشه به دفترچه راهنمای سازنده مراجعه کنید: اولین و معتبرترین منبع برای انتخاب روغن مناسب، توصیه های شرکت سازنده موتور دیزل ژنراتور شما (مانند کامینز، پرکینز، ولوو و غیره) است.
- تعویض به موقع روغن و فیلتر: حتی بهترین روغن نیز با گذشت زمان و کارکرد، خواص خود را از دست می دهد و با ذرات دوده و اسیدهای حاصل از احتراق آلوده می شود. روغن موتور دیزل ژنراتور را باید طبق دستورالعمل سازنده (معمولا هر 150 تا 250 ساعت کارکرد) یا حداقل هر 6 ماه یکبار (در صورت عدم کارکرد) تعویض نمود. همزمان با تعویض روغن، فیلتر روغن نیز باید تعویض گردد.
- برندهای معتبر داخلی: در بازار ایران، برندهای معتبری همچون بهران، پارس و ایرانول روغن های دیزلی باکیفیتی مطابق با استانداردهای روز جهانی تولید می کنند که گزینه های قابل اطمینان و اقتصادی محسوب می شوند. محصولاتی مانند بهران توربو دیزل، پارس پایدار و ایرانول D-17000 از جمله روغن های شناخته شده در این زمینه هستند.
- از مخلوط کردن روغن ها خودداری کنید: هرگز دو نوع روغن مختلف با برندها یا مشخصات متفاوت را با یکدیگر مخلوط نکنید، زیرا این کار می تواند به ساختار شیمیایی روغن آسیب زده و عملکرد آن را مختل کند.
با انتخاب هوشمندانه روغن و رعایت برنامه منظم نگهداری، می توانید از قلب تپنده سیستم خود، یعنی موتور دیزل ژنراتور، برای سالیان متمادی محافظت کرده و از عملکرد بی وقفه آن اطمینان حاصل نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی در زمینه نگهداری و سرویس دیزل ژنراتور، با کارشناسان نوآوران برق پارسیان در تماس باشید.
بدون دیدگاه