آتش‌سوزی یکی از مخرب‌ترین حوادثی است که می‌تواند در چند دقیقه، تمام دارایی و خاطرات یک عمر را به خاکستر تبدیل کرده و مهم‌تر از آن، جان انسان‌ها را به خطر اندازد. در مواجهه با این تهدید، ثانیه‌ها حیاتی هستند. هرچه حریق زودتر تشخیص داده شود، شانس مهار آن و فرار ایمن ساکنین به مراتب بیشتر خواهد بود. اینجاست که سیستم اعلام حریق (Fire Alarm System) به عنوان یک نگهبان هوشیار و خستگی‌ناپذیر، نقشی بی‌بدیل ایفا می‌کند.
اما این سیستم دقیقا چیست و چگونه عمل می‌کند؟ یک سیستم اعلام حریق، مجموعه‌ای از تجهیزات الکترونیکی است که به صورت هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا در اولین لحظات شروع یک آتش‌سوزی، آن را تشخیص داده و با به صدا درآوردن آژیرها و روشن کردن چراغ‌ها، ساکنین را از خطر آگاه سازند. در این مقاله بنیادین از نوآوران برق پارسیان، با اجزا و انواع این سیستم‌های نجات‌بخش آشنا می‌شویم.
یک سیستم اعلام حریق چگونه کار می‌کند؟
عملکرد تمام سیستم‌های اعلام حریق بر پایه یک فرآیند ساده و چهار مرحله‌ای استوار است:
- تشخیص (Detection): سنسورهای ویژه‌ای به نام دتکتور (Detector) به صورت مداوم در حال پایش محیط برای یافتن نشانه‌های اولیه آتش‌سوزی، مانند دود، حرارت یا شعله هستند.
- ارسال سیگنال (Signaling): به محض اینکه یک دتکتور، نشانه‌ای از حریق را تشخیص دهد، یک سیگنال الکتریکی به مغز متفکر سیستم ارسال می‌کند.
- پردازش (Processing): پنل کنترل مرکزی (Fire Alarm Control Panel) این سیگنال را دریافت کرده، آن را تحلیل می‌کند و وضعیت اضطراری را تایید می‌نماید.
- اعلام (Notification): پنل کنترل بلافاصله فرمان فعال‌سازی تجهیزات اعلام خطر، مانند آژیرها (Sounders) و چراغ‌های چشمک‌زن (Strobes) را صادر می‌کند تا همه افراد حاضر در ساختمان از وقوع خطر مطلع شوند.
انواع سیستم‌های اعلام حریق
دو نوع اصلی سیستم اعلام حریق وجود دارد که بر اساس نحوه شناسایی محل حریق، از یکدیگر متمایز می‌شوند:
سیستم اعلام حریق متعارف (Conventional)
در این سیستم که برای ساختمان‌های کوچک و متوسط مناسب است، کل ساختمان به چندین منطقه یا زون تقسیم می‌شود. هر زون شامل تعدادی دتکتور است. در صورت بروز حریق، پنل کنترل فقط می‌تواند تشخیص دهد که حریق در کدام زون رخ داده است، اما نمی‌تواند محل دقیق دتکتوری که فعال شده را مشخص کند. این سیستم، اقتصادی‌تر اما دارای دقت مکانی پایین‌تری است.
سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر (Addressable)
این سیستم که برای ساختمان‌های بزرگ، پیچیده و حساس (مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز تجاری) استفاده می‌شود، یک تکنولوژی هوشمندتر است. در این سیستم، هر دتکتور و هر شستی دارای یک آدرس منحصر به فرد است. در زمان وقوع حریق، پنل کنترل مرکزی دقیقا مشخص می‌کند که کدام دتکتور در کدام طبقه و کدام اتاق فعال شده است. این دقت بالا، به تیم‌های اطفاء حریق و نیروهای امدادی کمک شایانی می‌کند تا به سرعت به نقطه دقیق حادثه مراجعه کنند.
آشنایی با اجزای اصلی یک سیستم
- دتکتورها: حسگرهای سیستم هستند که انواع مختلفی دارند:
- دتکتور دودی (Smoke Detector): رایج‌ترین نوع، که به ذرات دود ناشی از حریق حساس است.
- دتکتور حرارتی (Heat Detector): به افزایش ناگهانی یا رسیدن دما به یک حد مشخص، واکنش نشان می‌دهد.
- دتکتور شعله (Flame Detector): برای فضاهای باز یا مکان‌هایی که حریق بدون دود ایجاد می‌کنند، استفاده می‌شود و به امواج نوری ناشی از شعله حساس است.
- پنل کنترل مرکزی (FACP): مغز سیستم که تمام ورودی‌ها را دریافت و خروجی‌ها را کنترل می‌کند.
- شستی اعلام حریق (Manual Call Point): دکمه‌های قرمزرنگی که به افراد اجازه می‌دهند در صورت مشاهده حریق، به صورت دستی سیستم را فعال کنند.
- تجهیزات اعلام خطر (Notification Appliances): شامل انواع آژیرها، زنگ‌ها و چراغ‌های فلاشر که وظیفه اطلاع‌رسانی به ساکنین را بر عهده دارند.
سخن پایانی
نصب یک سیستم اعلام حریق استاندارد، یک الزام قانونی در تمام ساختمان‌های مدرن و مهم‌تر از آن، یک مسئولیت اخلاقی برای حفظ جان انسان‌هاست. این سیستم، یک سرمایه‌گذاری کوچک در برابر خسارات جبران‌ناپذیر جانی و مالی است که می‌تواند در اثر یک حادثه رخ دهد. انتخاب سیستم مناسب و اجرای صحیح آن، تضمین‌کننده آرامش خاطر شما و تمام کسانی است که در آن ساختمان زندگی یا کار می‌کنند.
برای دریافت مشاوره تخصصی در زمینه طراحی، انتخاب و اجرای بهترین سیستم اعلام حریق متناسب با کاربری ساختمان شما، کارشناسان نوآوران برق پارسیان آماده ارائه خدمات هستند.
بدون دیدگاه