سیستم ارتینگ (Earth Grounding) یکی از مهم‌ترین بخش‌های ایمنی در تأسیسات الکتریکی صنعتی و ساختمانی است. عملکرد صحیح این سیستم موجب حفاظت از تجهیزات، کاهش خطر برق‌گرفتگی و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از نوسانات الکتریکی می‌شود.
اما در برخی مواقع، افزایش جریان نشتی و عملکرد نامناسب سیستم ارتینگ می‌تواند مشکلاتی مانند شوک‌های الکتریکی، عملکرد ناپایدار تجهیزات و خرابی زودهنگام قطعات الکتریکی را به‌دنبال داشته باشد.چرا جریان نشتی افزایش می‌یابد و چگونه می‌توان این مشکل را رفع کرد؟ در این مقاله، علائم، دلایل و راهکارهای اصلاحی را بررسی می‌کنیم تا بتوانیم سیستم ارتینگی ایمن و کارآمد داشته باشیم.
علائم افزایش جریان نشتی و مشکلات سیستم ارتینگ
- شوک‌های الکتریکی هنگام لمس تجهیزات فلزی یا بدنه دستگاه‌ها
- کارکرد ناپایدار تجهیزات برقی مانند PLCها و ماشین‌آلات صنعتی
- افزایش دمای کابل‌ها و تجهیزات به دلیل نشت جریان الکتریکی
- خرابی‌های مکرر قطعات الکترونیکی و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
- افزایش سطح نویز الکتریکی در مدارهای کنترلی و اختلال در عملکرد سنسورها
دلایل افزایش جریان نشتی و عملکرد نامناسب سیستم ارتینگ
اجرای نادرست سیستم ارتینگ
- استفاده از سیستم ارتینگ نامناسب در محیط‌های صنعتی و مرطوب
- طراحی اشتباه در اتصال نقطه ارت به زمین که موجب افزایش امپدانس می‌شود.
- استفاده از الکترودهای نامناسب یا فرسوده که مقاومت زمین را بالا می‌برد.
اتصالات ضعیف در سیم ارت
- اتصالات شل و نامطمئن در نقاط اتصال سیم ارت
- زنگ‌زدگی و اکسید شدن سیم‌های ارت که باعث کاهش هدایت الکتریکی می‌شود.
- استفاده از کابل‌های ارت با سطح مقطع پایین که توان انتقال جریان نشتی را ندارد.
افزایش مقاومت زمین
- خاک خشک در محل چاه ارت که مقاومت الکتریکی زمین را افزایش می‌دهد.
- عدم استفاده از مواد بهبوددهنده مانند بنتونیت، زغال یا نمک
- فاصله نامناسب بین الکترودها که منجر به کاهش کارایی سیستم ارتینگ می‌شود.
راهکارهای اصلاحی برای بهبود عملکرد سیستم ارتینگ
بررسی مقدار مقاومت سیستم ارتینگ
- استفاده از تستر مقاومت زمین (Earth Resistance Tester) برای اندازه‌گیری مقاومت چاه ارت
- مقدار استاندارد مقاومت زمین باید کمتر از ۵ اهم باشد؛ در تأسیسات حساس مثل دیتاسنترها، این مقدار باید به زیر ۲ اهم کاهش یابد.
بررسی و محکم‌سازی اتصالات سیم ارت
- تمیز کردن و بررسی تمام نقاط اتصال در تابلوهای برق و تجهیزات
- استفاده از کابل‌های مسی با روکش ضد خوردگی
- اجرای اتصالات استاندارد برای کاهش مقاومت الکتریکی
نصب چاه ارت استاندارد و استفاده از الکترودهای مناسب
- حفر چاه ارت در مکان مناسب و نصب الکترودهای مسی استاندارد
- افزودن مواد بهبوددهنده مثل بنتونیت، زغال و نمک برای کاهش مقاومت
- اجرای سیستم ارتینگ ترکیبی (Mesh Grounding) در مناطقی با خاک مقاوم
استانداردهای بین‌المللی برای سیستم ارتینگ
- IEC 60364-5-54: استاندارد سیستم ارتینگ در تأسیسات الکتریکی
- IEEE 142 (Green Book): راهنمای طراحی و اجرای ارتینگ صنعتی
- NEC 250: استاندارد سیستم زمین در تأسیسات الکتریکی ساختمانی
خلاصه
افزایش جریان نشتی و عملکرد نامناسب سیستم ارتینگ می‌تواند منجر به خطرات جدی از جمله شوک‌های الکتریکی، خرابی تجهیزات و افزایش نویز در سیستم‌های کنترلی شود؛ برای جلوگیری از این مشکلات، اندازه‌گیری دوره‌ای مقاومت زمین و کاهش آن به کمتر از ۵ اهم، تقویت سیستم ارتینگ با مواد بهبوددهنده مانند بنتونیت و زغال، بررسی و محکم کردن اتصالات سیم ارت، و نصب الکترودهای استاندارد با رعایت فاصله مناسب بین آن‌ها ضروری است، همچنین شرکت نوآوران برق پارسیان ارائه‌دهنده خدمات طراحی، اجرا و تست سیستم‌های ارتینگ صنعتی و ساختمانی در مشهد و استان خراسان رضوی است و برای دریافت مشاوره تخصصی و اجرای پروژه‌های سیستم ارتینگ، می‌توانید با آن‌ها تماس بگیرید.
بدون دیدگاه