نصب یک سیستم حفاظت در برابر صاعقه (LPS) یک گام هوشمندانه و حیاتی برای ایمنسازی یک سازه است. این سیستم مانند یک نگهبان خاموش و فداکار، همواره آماده است تا در برابر یکی از قدرتمندترین نیروهای طبیعت از ساختمان و ساکنان آن محافظت کند. اما یک سوال کلیدی وجود دارد: چگونه میتوانیم مطمئن شویم که این نگهبان پس از گذشت سالها و قرار گرفتن در معرض باد، باران، آفتاب و آلودگی، همچنان هوشیار، آماده و کاملا کارآمد است؟
واقعیت این است که یک سیستم صاعقه گیر، یک سیستم نصب کن و فراموش کن نیست. این یک سیستم ایمنی-حیاتی است که عملکرد صحیح آن باید به صورت دورهای تایید شود. نادیده گرفتن بازرسی و نگهداری، میتواند به مرور زمان قابلیت اطمینان سیستم را کاهش داده و در روز طوفانی، شما را بیدفاع بگذارد. در این راهنمای فنی از نوآوران برق پارسیان، به اصول، روشها و اهمیت تست و نگهداری دورهای سیستمهای حفاظت در برابر صاعقه میپردازیم.
چرا بازرسی و تست دورهای صاعقه گیر ضروری است؟
یک سیستم LPS به طور مداوم در معرض عواملی قرار دارد که میتوانند یکپارچگی آن را به خطر بیندازند. بازرسیهای منظم برای شناسایی و رفع این مشکلات قبل از وقوع حادثه، کاملا ضروری است.
- آسیبهای فیزیکی و محیطی: اجزای خارجی سیستم، از پایانههای هوایی گرفته تا هادیهای نزولی و بستها، در معرض خوردگی، فرسایش ناشی از باد و باران، و انبساط و انقباض حرارتی قرار دارند. این عوامل میتوانند باعث شل شدن اتصالات یا ضعیف شدن هادیها شوند.
- آسیبهای ناشی از برخورد صاعقه: خود عمل تخلیه یک صاعقه عظیم، میتواند تنش مکانیکی و حرارتی شدیدی به اجزای سیستم وارد کرده و باعث آسیبدیدگی یا حتی قطع شدن اتصالات در نقاطی از مسیر شود.
- تغییرات در سازه ساختمان: هرگونه ساختوساز، تعمیرات یا نصب تجهیزات جدید بر روی بام (مانند کولر، آنتن یا پنل خورشیدی) میتواند پیکربندی حفاظتی سیستم را تغییر دهد و نیازمند بازبینی و اصلاح سیستم همبندی باشد.
- الزامات قانونی و بیمهای: بسیاری از نهادهای استاندارد و شرکتهای بیمه، برای تمدید گواهینامهها و پوششهای بیمهای، انجام بازرسیهای دورهای توسط شرکتهای ذیصلاح را الزامی میدانند.
بازرسی چشمی: اولین و سادهترین گام در نگهداری
بازرسی چشمی منظم، اولین خط دفاعی در برنامه نگهداری است و میتواند بسیاری از مشکلات بالقوه را آشکار سازد. این بازرسی باید حداقل سالی یکبار انجام شود و شامل بررسی دقیق موارد زیر است:
- تمام پایانههای هوایی، هادیها و بستها از نظر وجود هرگونه شکستگی، خوردگی یا شل بودن اتصال.
- اطمینان از اینکه هادیهای نزولی همچنان به صورت محکم به دیوار متصل هستند و دچار پارگی یا آسیب فیزیکی نشدهاند.
- بررسی وضعیت همبندیها؛ آیا تمام اجزای فلزی جدیدی که به سازه اضافه شدهاند، به درستی به سیستم LPS متصل (همبند) شدهاند؟
- بازدید از حوضچه تست یا دریچه بازدید چاه ارت برای اطمینان از سلامت و عدم قطعی اتصالات قابل مشاهده سیستم زمین.
تستهای الکتریکی: معاینه فنی برای اطمینان قطعی
در حالی که بازرسی چشمی ضروری است، اما به تنهایی کافی نیست. برای اطمینان کامل از کارایی سیستم، انجام تستهای الکتریکی تخصصی توسط افراد آموزشدیده و با تجهیزات کالیبره الزامی است.
تست پیوستگی الکتریکی (Continuity Test): این تست با هدف اطمینان از وجود یک مسیر الکتریکی یکپارچه و با مقاومت بسیار کم، از دورترین پایانه هوایی تا الکترود زمین انجام میشود. مقاومت بالا در این تست، نشاندهنده وجود یک اتصال ضعیف، خورده یا حتی قطع شده در نقطهای از سیستم است که باید سریعاً پیدا و اصلاح شود.
تست مقاومت الکترود زمین (Earth Resistance Test): این تست، حیاتیترین بخش بازرسی فنی است. همانطور که قبلا اشاره شد، کل عملکرد سیستم به قابلیت زمین در پراکنده کردن جریان صاعقه بستگی دارد. مقاومت خاک میتواند با تغییر فصل و میزان رطوبت تغییر کند. این تست مشخص میکند که آیا مقاومت سیستم زمین همچنان زیر مقدار مجاز استاندارد (معمولا کمتر از 10 اهم) قرار دارد یا خیر. اگر مقاومت افزایش یافته باشد، باید سیستم زمین اصلاح و تقویت شود.
زمانبندی بازرسی و تست
طبق استانداردهای بینالمللی مانند IEC 62305، یک برنامه زمانبندی حداقلی برای بازرسیها توصیه میشود:
- بازرسی چشمی: هر 12 ماه (سالیانه).
- تستهای کامل الکتریکی: هر 2 تا 4 سال یکبار، بسته به سطح ریسک پروژه (برای مکانهای حساس و پرخطر مانند انبار مواد منفجره، این بازه کوتاهتر است).
- بازرسی کامل پس از هر برخورد قطعی صاعقه: بلافاصله پس از اینکه مشخص شد سیستم یک ضربه مستقیم را دریافت کرده است.
سخن پایانی
حفاظت از یک ساختمان در برابر صاعقه یک فرآیند مداوم است، نه یک اقدام یکباره. سرمایهگذاری شما در یک سیستم LPS تنها با بازرسی و نگهداری منظم به ثمر مینشیند. با اختصاص زمان و بودجهای اندک برای این کار، میتوانید از عملکرد صحیح این نگهبان خاموش و در نتیجه، از ایمنی کامل جان و مال خود در برابر صاعقه، اطمینان حاصل کنید.
تیم متخصص نوآوران برق پارسیان، علاوه بر طراحی و اجرا، خدمات کامل تست، بازرسی دورهای و صدور گواهینامههای معتبر برای انواع سیستمهای حفاظت در برابر صاعقه را ارائه میدهد تا آرامش خاطر شما را در هر شرایط آب و هوایی تضمین نماید.
بدون دیدگاه