احتمالا شما هم در هنگام سفر در جاده‌های بین شهری یا با نگاه به دکل‌های عظیم برق در دشت‌ها، متوجه آن گوی‌های بزرگ و رنگی شده‌اید که در فواصل منظم از بالاترین سیم خطوط انتقال آویزان شده‌اند. این توپ‌های نارنجی، قرمز یا سفید، دهه‌هاست که بخشی از منظره خطوط برق فشار قوی هستند، اما کمتر کسی از کاربرد دقیق آن‌ها اطلاع دارد. آیا آن‌ها نوعی سنسور برای اندازه‌گیری چیزی هستند؟ آیا برای جلوگیری از صدای باد به کار می‌روند؟ یا شاید وزنه‌هایی برای متعادل کردن کابل‌ها باشند؟
حقیقت بسیار ساده‌تر و در عین حال حیاتی‌تر از این گمانه‌زنی‌هاست. این گوی‌ها یک وظیفه بسیار مهم بر عهده دارند: نجات جان انسان‌ها. در این مقاله کوتاه و جالب از نوآوران برق پارسیان، راز این توپ‌های رنگی را برای شما فاش می‌کنیم.
معرفی گوی‌های نشانگر هوایی (Aerial Marker Balls)
نام رسمی و فنی این تجهیزات، گوی نشانگر هوایی یا نشانگرهای بصری خطوط است. همانطور که از نامشان پیداست، وظیفه اصلی و تنها وظیفه آن‌ها، قابل مشاهده کردن خطوط برق برای هواگردهای در حال پرواز در ارتفاع پایین است.
هواپیماهای مسافربری تجاری در ارتفاع بسیار بالایی پرواز می‌کنند و هیچ خطری از جانب دکل‌های برق متوجه آن‌ها نیست. اما هلیکوپترها، هواپیماهای کوچک سم‌پاشی، هواپیماهای بازرسی خطوط لوله، کایت‌ها و هواپیماهای شخصی که در ارتفاعات پایین پرواز می‌کنند، با یک خطر مرگبار روبرو هستند: کابل‌های فشار قوی.
خطر سیم‌های نامرئی و نقش حیاتی گوی‌ها
از دید یک خلبان که با سرعت بالا و در ارتفاع کم در حال حرکت است، یک کابل برق نازک، به ویژه در پس‌زمینه زمین، درختان یا یک آسمان خاکستری، تقریبا نامرئی است. تشخیص این سیم‌ها از فاصله دور تقریبا غیرممکن است و برخورد با آن‌ها تقریبا همیشه به یک فاجعه ختم می‌شود.
جالب است بدانید که این گوی‌های نشانگر، معمولا بر روی ضخیم‌ترین کابل‌های حامل جریان نصب نمی‌شوند. بلکه آن‌ها را بر روی بالاترین و نازک‌ترین سیم خط انتقال نصب می‌کنند. این سیم که به آن سیم محافظ یا سیم گارد Shield Wire/Guard Wire گفته می‌شود، وظیفه‌اش محافظت از کابل‌های اصلی در برابر برخورد مستقیم صاعقه است و به همین دلیل، از هادی‌های فاز اصلی نیز نازک‌تر و دیدن آن دشوارتر است. گوی‌های نشانگر با ایجاد یک حجم بصری بزرگ و رنگی، این خطر نامرئی را به یک مانع کاملا مشخص و قابل مشاهده برای خلبانان تبدیل می‌کنند.
طراحی و استانداردهای نصب
هر بخش از طراحی این گوی‌ها، با یک هدف مشخص انجام شده است:
- رنگ: رنگ‌های به کار رفته (معمولا نارنجی هوانوردی، سفید یا قرمز) بر اساس استانداردهای بین‌المللی هوانوردی مانند FAA و ICAO انتخاب شده‌اند تا بیشترین تضاد (کنتراست) را با رنگ آسمان و زمین در شرایط مختلف آب و هوایی داشته باشند. به همین دلیل است که اغلب آن‌ها را به صورت یکی در میان با رنگ‌های متضاد (مثلا نارنجی-سفید-نارنجی) نصب می‌کنند تا تشخیص آن‌ها ساده‌تر باشد.
- جنس: این گوی‌ها از مواد سبک و مقاومی مانند فایبرگلاس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند تا وزن قابل توجهی را به خطوط اضافه نکرده و در برابر شرایط جوی سخت (باد، باران، تابش خورشید) مقاوم باشند.
- محل نصب: نصب این گوی‌ها در همه جا الزامی نیست. بر اساس مقررات هوانوردی، نصب آن‌ها در نقاط خاصی مانند محل تقاطع خطوط برق با بزرگراه‌ها، دره‌ها، رودخانه‌ها، نزدیکی فرودگاه‌ها و هر منطقه‌ای که احتمال پرواز در ارتفاع پست وجود دارد، ضروری است.
سخن پایانی
بنابراین، دفعه بعد که در جاده چشمتان به این توپ‌های رنگی و بزرگ افتاد، به یاد بیاورید که آن‌ها تجهیزات پیچیده الکتریکی نیستند، بلکه نگهبانان خاموش و ساده‌ای هستند که با خودنمایی در آسمان، از جان خلبانان و پایداری شبکه برق ما و شما محافظت می‌کنند. آن‌ها نمونه‌ای درخشان از یک راه حل مهندسی ساده برای یک مشکل بسیار جدی و خطرناک هستند.
بدون دیدگاه